Wielu właścicieli nie zdaje sobie sprawy, że koń może przez długi czas nosić w sobie cichego wroga: piasek w jelitach. Zapiaszczenie przewodu pokarmowego postępuje powoli i często bezobjawowo, prowadząc do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Zaniedbane przypadki mogą skończyć się kolką, operacją, a nawet śmiercią konia.

Z tego artykułu dowiesz się więcej na temat zapiaszczenia jelit, jego objawów, sposobów diagnostyki i skutecznych metod profilaktyki oraz odpiaszczania.

Zapiaszczenie przewodu pokarmowego u koni – cichy wróg zdrowia jelit konia

Zapiaszczenie u koni. Jak piasek trafia do przewodu pokarmowego konia?

Zapiaszczenie to stan, w którym w jelitach konia zaczyna gromadzić się piasek oraz inne zanieczyszczenia. Zwykle trafiają one do układu pokarmowego w trakcie codziennego pobierania paszy – szczególnie gdy siano podawane jest bezpośrednio na ziemi lub gdy koń jest wypasany na piaszczystym padoku. Warto pamiętać, że konie, ze względu na specyficzną budowę przewodu pokarmowego, są bardziej narażone na zaburzenia trawienia i zaleganie niepożądanych cząstek.

Specyfika końskiego układu pokarmowego. Dlaczego piasek gromadzi się w jelitach konia?

Koński układ pokarmowy nie jest przystosowany do usuwania cząstek nieorganicznych. Dodatkowo cechuje się długim przewodem pokarmowym, w którym może dochodzić do zalegania cząstek piasku. Bez odpowiedniego wsparcia (np. włókna, meszu, babki płesznik) zalegający piasek nie jest skutecznie wydalany i gromadzi się z czasem. Zaleganiu piasku sprzyja brak odpowiedniej podaży włókna w diecie, ponieważ dieta uboga we włókno strukturalne osłabia perystaltykę jelit. Skutkuje to tym, że piasek nie przemieszcza się dalej, tylko kumuluje się w jelitach, powodując podrażnienia i zaburzenia trawienne.

Co istotne, piasek może zalegać w jelicie grubym nawet przez wiele tygodni, a jego obecność nie zawsze daje jednoznaczne objawy. Dopiero przy większych ilościach pojawiają się symptomy kliniczne.

Objawy zapiaszczenia – kiedy należy się niepokoić?

Rozpoznanie objawów zapiaszczenia nie zawsze jest proste, ponieważ są one niespecyficzne. Do najczęstszych należą:

• utrata apetytu i masy ciała,
• powracające objawy kolkowe,
• luźne lub wodniste odchody,
• spadek energii, apatia,
• matowa, zaniedbana sierść.

Jak sprawdzić zaleganie piasku w jelitach? Pobieranie kału i test z rękawicą

Jednym z prostych testów, który można wykonać samodzielnie, jest tzw. test z rękawicą – polega na zmieszaniu próbki kału z wodą i obserwacji, czy na dnie osadza się piasek. Jednak brak osadu nie zawsze wyklucza obecność piasku w jelitach – szczególnie jeśli zalega on głębiej w okrężnicy.

W przypadku podejrzenia zapiaszczenia warto skonsultować się z lekarzem weterynarii, który może zalecić dalszą diagnostykę obrazową (np. USG jamy brzusznej).

Dlaczego zapiaszczenie przewodu pokarmowego koni jest niebezpieczne?

Długo utrzymujące się zapiaszczenie może doprowadzić do poważnych zaburzeń pracy jelit, a nawet do ich niedrożności. W konsekwencji dochodzi do podrażnienia błony śluzowej jelita, zaburzeń wchłaniania składników odżywczych, przewlekłej biegunki i kolki.

Brak reakcji ze strony właściciela może doprowadzić do powikłań wymagających interwencji chirurgicznej, a nawet – w skrajnych przypadkach – do śmierci konia.

Poważne konsekwencje zapiaszczenia układu pokarmowego koni. Jak ich uniknąć?

Profilaktyka zapiaszczenia jelit – jak zapobiegać, zanim będzie za późno?

Zapobieganie zapiaszczeniu jelit wymaga zastosowania kilku prostych, ale konsekwentnych działań:

• zapewnienie koniom dostępu do siana wysokiej jakości, najlepiej z siatek lub paśników,
• unikanie karmienia bezpośrednio na ziemi – warto zastosować maty, podesty lub żłoby,
• niewypasanie koni na wygryzionych, piaszczystych pastwiskach,
• regularne sprzątanie padoków, zwłaszcza po intensywnych opadach,
• monitorowanie kału koni, szczególnie przy podejrzeniu zapiaszczenia.

To właśnie profilaktyka jest najskuteczniejszym narzędziem w walce z problemem piachu w jelitach.

Dieta konia a zapiaszczenie – naturalne wsparcie oczyszczania jelit

Dieta bogata we włókno wspiera naturalną perystaltykę jelit i pomaga w przesuwaniu treści pokarmowej wraz z ewentualnymi zanieczyszczeniami. W codziennym żywieniu oprócz stałego dostępu do paszy objętościowej (przede wszystkim siana) warto uwzględniać:

• sieczki niskocukrowe,
• otręby pszenne,
• mesz z dodatkiem ziół i naturalnych substancji osłonowych.

Dieta z odpowiednią ilością włókna działa jak naturalny "czyściciel" jelit konia, ograniczając ryzyko, że piasek zalegać będzie w przewodzie pokarmowym. Można także sięgnąć po naturalne dodatki, które wykazują zdolność do wiązania drobinek piachu.

Babka płesznik – naturalny sprzymierzeniec w odpiaszczaniu jelit konia

Jednym z najlepiej przebadanych naturalnych środków stosowanych w odpiaszczaniu koni jest babka płesznik (Plantago psyllium). Łupiny jej nasion w kontakcie z wodą tworzą żel, który wyłapuje cząstki piasku ze światła jelit i ułatwia ich przesuwanie wraz z treścią pokarmową.

Jak stosować nasiona babki płesznik?

• najczęściej w formie cyklicznej kuracji trwającej 5–7 dni,
• można podawać je zarówno profilaktycznie, jak i wspomagająco w przypadku stwierdzonego zapiaszczenia,
• dostępne są różne formy: czyste łupiny, mielone nasiona babki lub gotowe mieszanki paszowe.

W przypadku mocnego zapiaszczenia lekarz weterynarii może zalecić dłuższą kurację, a dawkowanie babki może sięgać nawet 0,5-1 g/kg masy ciała konia dziennie. W skrajnych wypadkach konieczne może okazać się leczenie szpitalne i podanie babki wraz z siarczanem magnezu za pomocą sondy żołądkowej. Niezależnie od tego, czy babka jest stosowana profilaktycznie, czy jako wsparcie w leczeniu zapiaszczenia, jakość babki ma znaczenie, dlatego ostrożnie wybieraj preparaty, które stosujesz. Sprawdź, czy w składzie nie ma zbędnych dodatków. Badania wskazują, że skuteczność Psyllium w połączeniu z pro- i prebiotykami rośnie. Warto też włączyć do kuracji bentonit, który będzie wpierał gojenie jelit podrażnionych przez piasek. Natomiast preparaty, w których babka w składzie jest na dalszym miejscu, będą miały bardzo niską skuteczność. Koniecznie zadbaj, by koń w trakcie kuracji babką miał nieograniczony dostęp do świeżej, czystej wody.

Podsumowanie: zdrowe jelita to zdrowy koń

Zapiaszczenie u koni to podstępny problem, który długo może nie dawać wyraźnych objawów. Jednak jego skutki mogą być tragiczne. Dlatego tak ważna jest profilaktyka, dbałość o warunki utrzymania, sposób podawania paszy oraz stosowanie naturalnych dodatków wspierających oczyszczanie jelit konia z zalegającego piasku.

Jeśli chcesz zapewnić swojemu koniowi zdrowie na długie lata, zadbaj o:

• jakość i sposób podawania siana,
• eliminację ryzyka spożywania piasku,
• regularną ocenę stanu zdrowia,
• pasze i dodatki wspierające układ pokarmowy konia – jak np. babka płesznik.

Chcesz dowiedzieć się więcej lub dobrać odpowiedni preparat z psyllium dla swojego konia? Skontaktuj się z naszym dietetykiem lub sprawdź ofertę naszego sklepu!