Jak zapobiegać wrzodom oraz jak żywić konie wrzodowe?

Coraz powszechniejsza jest opinia, że wrzody żołądka u koni są swego rodzaju chorobą cywilizacyjną tych zwierząt. Zanim jednak omówimy żywienie koni wrzodowych i powiemy, co powinno znaleźć się w diecie konia dotkniętego tą chorobą, przybliżymy przyczyny i objawy. Konia z wrzodami można spotkać w niemal każdej stajni, dlatego w ciągu ostatnich lat świadomość właścicieli w tym temacie wzrosła. Jednak wielu jeźdźców czy opiekunów koni wciąż nie do końca wie, jak powinna wyglądać profilaktyka, aby zapobiegać wrzodom u koni. Nie rozumieją oni przyczyn powstawania wrzodów lub nie potrafią zaobserwować objawów tego schorzenia, przypisując zachowania swojego podopiecznego innym czynnikom. Utrata masy ciała? Widocznie koń je za mało, trzeba zwiększyć ilość paszy treściwej! Hmm, koń gryzie przy siodłaniu? Na pewno próbuje człowiekowi wejść na głowę, pora go wychować! Tymczasem za stanem konia czy danym zachowaniem zazwyczaj kryją się zupełnie inne powody. Jeśli nie masz pewności, czy znasz wszystkie, to ten artykuł jest dla Ciebie!

WRZODY ŻOŁĄDKA – DEFINICJA

Czytając o wrzodach żołądka można spotkać się z pojęciem Equine Gastric Ulcer Syndrome (EGUS), czyli zespołem wrzodów żołądka u koni. Termin ten używany jest od 1999 roku, natomiast w 2015 roku European College of Equine Internal Medicine opublikowało definicję wyróżniającą dwie jednostki chorobowe dotyczące błony śluzowej żołądka. Mowa tu o Equine Squamous Gastric Disease (ESGD) oraz Equine Glandular Gastric Disease (EGGD). ESGD dotyczy występowania wrzodów w bezgruczołowej części żołądka, natomiast EGGD odnosi się do owrzodzeń w gruczołowej części żołądka. Zdefiniowanie tych jednostek chorobowych jest istotne, ponieważ przebieg leczenia jest różny dla każdej z nich.

PRZYCZYNY WRZODÓW ŻOŁĄDKA U KONI - JAK ROZPOZNAĆ WRZODY?

W badaniach naukowych zgodnie wskazuje się następujące przyczyny wrzodów żołądka u koni (EGUS):

Dieta:

• diety o wysokim udziale pasz treściwych (zwłaszcza zbóż) i ubogiej w pasze objętościowe (niski udział włókna),
• przerwy w dostępie do pokarmu (posiłki 1-3x dziennie, w tym limitowane podawanie pasz objętościowych),
• okresy głodzenia lub nieregularne pory karmienia, pominięcie posiłku np. ze względu na start w konkursie wypadający w porze karmienia,

Trening:

• intensywny plan treningowy i duże obciążenia,
• stres związany z zawodami i nadmierny wysiłek fizyczny,

Stres:

• zmiany w codziennej rutynie lub sposobie utrzymania,
• transport, izolacja od stada lub zmiana składu stada, zmiana stajni, o   choroba, ból, zabieg operacyjny, długotrwałe przebywanie w boksie,

Leki:

• stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), takich jak fenylobutazon – ryzyko rośnie np. podczas leczenia ortopedycznego, kiedy lek z tej grupy podawany jest wielokrotnie, ale u koni szczególnie narażonych na działanie NLPZ nawet jednokrotne podanie może skutkować pojawieniem się wrzodów,
• stosowanie kortykosteroidów (potocznie sterydów), które wpływają na wydzielanie kwasu żołądkowego,

Metody chowu:

• warunki utrzymania – zbyt krótki czas padokowania lub brak dostępu do padoku/pastwiska,
• niezgodne z naturalnymi potrzebami gatunku praktyki żywieniowe – konie są przystosowane do niemal ciągłego dostępu do paszy.

OBJAWY CHOROBY WRZODOWEJ U KONI

Czy wiesz, jak rozpoznać wrzody? Poniżej podajemy najczęstsze objawy wrzodów.

Obniżona wydajność

Konie wrzodowe często wykazują spadek wydajności. Jest on zauważalny szczególnie u koni sportowych i wyścigowych, zarówno podczas treningu, jak i w wynikach osiąganych podczas zawodów bądź gonitwy.

Utrata masy ciała

Wrzody mogą prowadzić do znacznej utraty masy ciała u dotkniętych nimi koni, ponieważ stan ten może powodować dyskomfort i wpływać na ich nawyki żywieniowe. Spadek kondycji może być efektem przewlekłego dyskomfortu związanego z obecnością wrzodów oraz słabego wchłaniania składników odżywczych. Jednak należy podkreślić, że EGUS u koni nie zawsze jest skorelowany z chudnięciem – prawidłowa kondycja ciała nie musi oznaczać, że koń jest zdrowy!

Brak apetytu lub wybredność

Konie wrzodowe mogą mieć obniżony apetyt lub stać się bardzo wybredne w kwestii jedzenia. Nadwrażliwość w okolicy popręgu Dyskomfort lub wrażliwość w okolicy popręgu również jest dość częstym objawem. Spotyka się też denerwowanie się przy siodłaniu czy zakładaniu derki.

Nawracające kolki

Konie z wrzodami żołądka często cierpią z powodu nawracających kolek. Zdarza się, że badanie rektalne nic nie wykazuje. W takich przypadkach wskazana jest dokładniejsza diagnostyka.

Zmiany w zachowaniu

Nerwowość, brak chęci do pracy lub do ruchu naprzód mogą wskazywać na obecność wrzodów.

Biegunka

Przewlekła biegunka także może być objawem związanym z wrzodami. Objawy te są szczególnie istotne w przypadku koni poddawanym intensywnym obciążeniom, takim jak wyścigi, rajdy długodystansowe i zawody sportowe, ale mogą również dotyczyć koni w lżejszym treningu lub niepracujących. Choroba ta może dotyczyć także źrebiąt!

GDY PODEJRZEWASZ, ŻE TWÓJ KOŃ MA WRZODY...

Zastanawiasz się, jak wygląda diagnostyka i jak należy postępować w przypadku konia wrzodowego? Śledź nas uważnie! W kolejnych wpisach omówimy temat gastroskopii i leczenia wrzodów (w tym leczenia farmakologicznego). Przybliżymy, jakie pasze i suplementy stosować u takich koni, ponieważ odpowiednia dieta jest tutaj kluczowa. Podpowiemy, jaką profilaktykę wdrożyć, aby zapobiegać nawrotom choroby.